Giriş ve Amaç: Ortak dikkat (OD), sosyal etkileşimin temel bir parçası
ve sosyal iletişimin yapı taşlarından biridir. Bu çalışma, Otizm Spektrum
Bozukluğu (OSB) olan yetişkinlerde, OD’yi etkileyen faktörleri tangram
bulmacalı bilgisayar oyunu sırasında etkileşimli, ikili göz izleme
paradigması kullanarak incelemektedir. OSB’li yetişkinler ve tipik gelişim
gösteren klinik olmayan kontrol grubunun (TG-KOKG) OD performansı
partner aşinalığı (tanıdık / yabancı), partner rolleri (anlatan / yapanişlemci)
ve bakış ipucu (var / yok) ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın
iki ana amacı bulunmaktadır: 1) Otizm spektrum bozukluğu olan
yetişkinlerin bakış birlikteliği (BB) ile OD’yi değerlendirmek ve 2) Partner
aşinalığının hem tanıdık hem de yabancı (çalışmacı) durumunda OD
performansı üzerindeki etkisini araştırmak.
Yöntem: Örneklem 42 katılımcıdan (21 OSB’li yetişkin; yaşları 18–50, 9
kadın ve 12 erkek ve 21 kontrol; yaşları 21–50, 11 kadın ve 10 erkek)
oluşmuştur. İki non-intrusive masaüstü göz hareketleri cihazı, OD tangram
görevi sırasında çiftlerin bakışlarını eş zamanlı olarak kaydetmiştir.
Çiftlerin bakış birlikteliği ortak dikkatin göstergesi olarak kullanılmıştır.
Bakışa ilişkin ipucu (var / yok) değişkeni ise ekranda nereye bakılacağını
gösteren yarı şeffaf bir göstergedir. Ayrıca, göz patofizyolojisinin OD
üzerindeki olası etkisini kontrol etmek için, her bir katılımcının göz
hareketleri sakkad ve anti-sakkad görevleri ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Doğrusal Karma Etki Modeli, BB’nin OSB grubunda kontrol
grubuna göre anlamlı olarak daha düşük olduğunu ortaya koymuştur.
Bununla birlikte, OSB grubunda bakışa ilişkin ipucu ile tanıdık partnerle
tangram görevi gerçekleştirilirken BB anlamlı olarak artmıştır.
Sonuç: Otizm spektrum bozukluğunda OD’yi etkileyen faktörlerin
anlaşılması, ileri seviyede daha fazla çalışma yapılmasını sağlayarak,
gelecekteki araştırmaları önemli ölçüde etkileyebilir. Özellikle etkileşimli
oyun bağlamında göz hareketleri, OSB için objektif, nicel ve invazif
olmayan biyobelirteç olma potansiyeline sahiptir.
Anahtar Sözcükler: Bakış birlikteliği, göz hareketleri, ikili izleme, ortak
dikkat, otizm spektrum bozukluğu