Giriş ve Amaç: İstanbul Seririyatı (1919-1952), Türkiye’de nöropsikiyatri alanında
öncü ve kapsamlı bir tıp dergisiydi. Otuz üç yıl boyunca aylık olarak yayımlanan bu
dergi, toplam 389 sayı ve 10.000’den fazla sayfadan oluşmaktadır. Bu proje, derginin
tüm arşivini dijitalleştirerek ücretsiz erişime sunmayı hedeflemiştir. Bu makale,
İstanbul Seririyatı dergisi ile www.istanbulseririyati.com web sitesini tanıtmakta ve
derginin tarihsel bağlamını ve önemini ele almaktadır.
Yöntem: Yaklaşık altı yıl süren proje, derginin tüm sayılarını bulmak ve eksiksiz bir
koleksiyon oluşturmak üzerine odaklanmıştır. Özellikle 1919-1929 yılları arasındaki
Osmanlı Türkçesiyle basılan zor bulunan sayılar, çeşitli kaynaklardan toplanmıştır.
Toplanan sayılar profesyonelce taranarak PDF formatına dönüştürülmüştür. 1929
sonrası Latin alfabesiyle basılan sayılara ise metin aranabilirliğini kolaylaştırmak için
OCR teknolojisi uygulanmıştır. Proje; sayıların tespiti ve toplanması, taranması ve
dijitalleştirilmesi, her sayı için detaylı indeks oluşturulması ve çevrimiçi açık erişim
platformunun oluşturulması olmak üzere dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Her
sayı için yazar, başlık ve sayfa numaralarını içeren bir indeks oluşturulmuş, ayrıca
anahtar kelime sistemi geliştirilmiştir.
Bulgular: İstanbul Seririyatı’nın tamamlanmış arşivi (www.istanbulseririyati.com)
artık çevrimiçi olarak erişilebilir durumdadır. Web sitesi, yıl, sayı, konu, yazar, kavram
ve anahtar kelimeye göre gelişmiş arama işlevselliği sunmaktadır. Kullanıcılar dergi
sayılarını çevrimiçi okuyabilir veya indirebilirler. Blog bölümünde derginin tarihsel
mirası, farklı yıllardan örnekler ve içerik tartışmaları yer almaktadır. Ayrıca, 1919-1929
yılları arasındaki Osmanlı Türkçesiyle yazılmış seçkin makaleler günümüz okuyucuları
için modern Türkçeye çevrilmiştir. Bu proje ile Türkiye’de nöropsikiyatrinin doğuş ve
gelişim yıllarına ışık tutan önemli bir tarihsel boşluk doldurulmuştur.
Sonuç: İstanbul Seririyatı, Türkiye’de nöropsikiyatri alanındaki tartışmaların ve
dönüşümlerin izlenmesi için hayati bir kaynak görevi görmektedir. Dergi, tıp
ve paramedikal olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktaydı. Nöropsikiyatri
başta olmak üzere çeşitli tıp disiplinlerinden hekimleri bir araya getiren İstanbul
Seririyatı, genç doktorların ilk çalışmalarını yayımlayabildiği bir düşünce okulu işlevi
görmüştür. Bu dijitalleşme projesi, değerli kaynaklara erişimi sağlamanın yanı sıra
kültürel mirası koruyarak gelecek nesillere aktarmaktadır. İstanbul Seririyatı’nın
artık nöropsikiyatri camiasına ve tıp bilgisi birikimine ilgi duyan herkese açık
olmasıyla, hem günümüz araştırmacılarının hem de gelecek nesillerin faydalanması
umulmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Şişli müsamereleri, Mazhar Osman, nöropsikiyatri, psikiyatri
tarihi, nöroloji tarihi, tıp tarihi