Giriş ve Amaç: Şizofreni, hem nörogelişimsel hem de nörodejeneratif bir
bozukluk olup, karmaşık bir semptom yelpazesi sergileyen ve ruhsal sağlığı
önemli ölçüde etkileyen bir hastalıktır. Erken başlangıçlı psikozda, erişkin
çalışmalarında olduğu gibi, nörogörüntüleme çalışmaları ventral prefrontal
kortikal alanlar ve posterior temporoparietal bölgelere odaklanmaktadır.
Bu bölgeler, ilaç kullanmayan hastalarda psikotik süreçlerin nörogelişimsel
mekanizmalarını anlamak için önemlidir. Bu durum, nörodejeneratif
değişikliklerin henüz olmadığı noktada, kronik şizofreni vakalarından
farklı olarak, MRI incelemesinin yapılabilmesini sağlamaktadır. Dolayısıyla,
çalışmamız bu hasta grubunda hastalık mekanizmalarının anlaşılmasına
katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Yöntem: Çalışmamızda, ilk atak psikoz (FEP) tanısı almış kırk bir katılımcı
(17 kadın, 24 erkek hasta; ortalama yaş: 16; yaş aralığı: 12–17) üzerinde gen
ve çevresel risk skorları (GÇRS) ile bütün beyin gri madde (GM) hacimleri
arasındaki ilişki voksel tabanlı morfometri (VBM) yöntemiyle incelendi.
Bulgular: Sol medial frontal girus, sağ anterior prefrontal korteks,
sol superior frontal girus, sol operkulum (inferior frontal girusun bir
parçası), sol superior parietal lob ve sol supramarginal girusun gri madde
hacimleri ile GÇRS arasında pozitif bir ilişki bulundu. Ayrıca, sol superior
frontal girus ve sol serebellum gri madde hacmi ile GÇRS arasında negatif
bir ilişki tespit edildi.
Sonuç: Çalışmamız, şizofreni ile ilişkilendirilen yapısal değişikliklerin
anlaşılmasına katkıda bulunmakta olup, mevcut literatürde gösterilen
gri madde değişikliklerini bir kez daha ön plana çıkarmaktadır. Frontal,
parietal ve temporal korteksler ile limbik yapılar arasındaki gri madde
değişiklikleri bahsedilen bu literatürle uyumludur. Çalışmamız, erken
başlangıçlı şizofreninin patofizyolojisini aydınlatmak için yapısal ve
fonksiyonel nörogörüntüleme yaklaşımlarının birlikte kullanılmasının
önemini vurgulamakta olup özellikle dorsolateral prefrontal korteks
(DLPFK), ventrolateral prefrontal korteks (VLPFK) ve posterior parietal
korteks üzerine odaklanmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Çocuk psikiyatrisi, ilk atak psikoz, gri madde hacmi,
nörogörüntüleme, voksel-tabanlı morfometri