Amaç: Özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) etiyolojisinde nörobiyolojik,
genetik ve çevresel faktörlerin etkileşiminin rol oynadığı bilinmekle
birlikte mekanizmalar açıklığa kavuşturulmamıştır. Nörotrofik
faktörlerin birçok nörogelişimsel bozukluğun patofizyolojisindeki olası
rolü literatürde tanımlanmıştır. Çalışmamızda ÖÖB tanılı çocuklarda
beyin kaynaklı büyüme faktörü (BDNF), sinir büyüme faktörü (NGF),
nörotrofin-3 (NT-3) ve glial hücre kaynaklı büyüme faktörü (GDNF)
serum düzeylerinin sağlıklı gelişen çocuklardan farklılık gösterip
göstermediğinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya ÖÖB tanılı 7 ve 12 yaş arasındaki 44 çocuk hasta
grubu, 44 sağlıklı çocuk ise kontrol grubu olarak dahil edilmiştir. Ruhsal
Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı Beşinci Baskısı tabanlı görüşmeler
ve Özgül Öğrenme Bozukluğu-Klinik Gözlem (ÖÖB-KG) Bataryası ile
ÖÖB tanısı ve şiddeti belirlenmiştir. Serum örnekleri ELISA yöntemi ile
değerlendirilerek nörotrofik faktör düzeyleri belirlenmiştir.
Bulgular: ÖÖB grubunda serum BDNF (p=0,032), NGF (p=0,029) ve NT-3
(p=0,025) düzeyleri sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek
bulunmakla birlikte serum GDNF düzeyleri gruplar arasında anlamlı
farklılık göstermemiştir. Ancak, serum GDNF düzeyleri ağır ve hafif ÖÖB
grupları arasında anlamlı düzeyde farklılık göstermiş (p=0,007), ağır
ÖÖB’li olgularda serum GDNF düzeyleri daha düşük saptanmıştır. Okuma
bozukluğunun şiddeti ile serum GDNF düzeyleri arasında da anlamlı
ilişki saptanmış (p=0,025), okuma hızı daha yavaş olan çocuklarda serum
GDNF düzeylerinin daha düşük olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Sonuçlarımız nörotrofik faktörlerin ÖÖB patofizyolojisinde
potansiyel bir rolü olabileceğine dair kanıtlar sunmuştur. ÖÖB grubunda
serum BDNF, NGF ve NT-3 düzeylerinin yüksek olması, nörogelişimsel
hasara sekonder ve koruyucu bir yanıt olarak bu faktörlerin düzeylerinin
artmış olabileceğini düşündürmüştür.
Anahtar Sözcükler: Beyin kaynaklı büyüme faktörü, glial hücre kaynaklı
büyüme faktörü, nörotrofin-3, özgül öğrenme bozukluğu, sinir büyüme
faktörü